Η καθηγήτρια της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και βουλευτής Μαρία Ρεπούση μιλάει για τους ομογενείς, την ΕΡΤ και τις δηλώσεις της για τη νεώτερη Ελληνική Ιστορία
Η Ελλάδα περνά για μια ακόμη φορά δύσκολες ώρες. Μόνο που τη δεδομένη χρονική στιγμή έχει να αντιμετωπίσει και πρωτόγνωρα «φαντάσματα» - που θεωρητικά δεν υπήρχαν. Το «μαύρο» που τόσο προκλητικά ο Αντώνης Σαμαράς αποφάσισε να επιβάλλει στις οθόνες των τηλεοράσεων με το κλείσιμο της ΕΡΤ έφερε στην επιφάνεια μια υποβόσκουσα κρίση.
Όχι οικονομική, αλλά βαθύτατα κοινωνικοπολιτική. Για όλα αυτά μιλά στην «Ελλήνων Λόγος» η βουλευτής της ΔΗΜΑΡ - ενός εκ των κομμάτων της κυβέρνησης - Μαρία Ρεπούση. Μια πανεπιστημιακός που οι απόψεις της έχουν χαρακτηριστεί «αμφιλεγόμενες». Τι λέει η ίδια για αυτό; Πώς εξηγεί τις επιθέσεις που έχει δεχτεί; Τι πιστεύει για τους ομογενείς και πώς θεωρεί ότι μπορούν να συνεισφέρουν στην οικονομική κρίση που ματώνει την πατρίδα; Διαβάστε τη συνέντευξη της κ. Ρεπούση , η οποία δόθηκε λίγες μόλις ώρες μετά την δεύτερη - άκαρπη - συνάντηση των πολιτικών αρχηγών.
-Ποια είναι η γνώμη σας για το αιφνίδιο κλείσιμο της Δημόσιας Τηλεόρασης;
Πρόκειται για μια κατάφωρη παραβίαση της κοινοβουλευτικής τάξης και της δημοκρατικής νομιμότητας. Η κυβέρνηση αυτή στηρίζεται σε κοινοβουλευτική πλειοψηφία τριών κομμάτων. Δεν μπορεί λοιπόν να παίρνει αποφάσεις με τις οποίες διαφωνούν τα δυο από τα τρία κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση. Θα μου πείτε ενδεχομένως ότι αυτό συνιστά εμπόδιο λήψης αποφάσεων. Θα σας απαντήσω ότι συνιστά εμπόδιο λήψης μονοκομματικών αποφάσεων. Αυτή είναι η λαϊκή εντολή. Η κυβέρνηση αυτή είναι υποχρεωμένη να αναζητά συναινέσεις. Είδαμε εξάλλου τι κατάφεραν τόσα χρόνια οι μονοκομματικές κυβερνήσεις στην Ελλάδα.
- Όλοι συμφωνούν ότι ο «εξορθολογισμός» ήταν απαραίτητος στην ΕΡΤ. Ωστόσο από αυτό μέχρι να πέσει «μαύρο» στις οθόνες μεσολαβούν… χιλιόμετρα. Τίθεται θέμα Δημοκρατίας από τον τρόπο που πάρθηκε και τελικά επιβλήθηκε η απόφαση;
Ξαφνικά η ΝΔ θυμήθηκε τον εξορθολογισμό; Μέχρι χθες διόριζε ανθρώπους σε μια υπεράριθμη δημόσια ραδιοτηλεόραση. Θα έπρεπε να κάνει και μια αυτοκριτική για τον τρόπο με τον οποίο διεύθυνε τόσο καιρό την ΕΡΤ. Σε κάθε περίπτωση ο εξορθολογισμός και οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις δεν μπορούν να χρησιμοποιούνται ως άλλοθι για την επιβολή αυταρχικών και αντιδημοκρατικών μέτρων. Να θυμίσω ότι η μνήμη μας είναι ευαίσθητη από ρητορικές που προφασίζονται την εξυγίανση για να επιβάλουν αντιδημοκρατικά μέτρα. Θεωρώ τη σύνδεση της κατάργησης της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης με τις μεταρρυθμίσεις ακραία προβληματική.
- Η Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση ήταν δίχως υπερβολή ο «ομφάλιος λώρος» των ομογενών με την πατρίδα. Σκέφτηκε ο Αντώνης Σαμαράς τις συνέπειες της απόφασής του για αυτούς τους ανθρώπους;
Νομίζω πως όχι. Πολλά δεν σκέφθηκε. Το κυριότερο ότι με τέτοιες ενέργειες θέτει σε βέβαιο κίνδυνο την πορεία εξόδου της χώρας από την κρίση. Οι εκλογές είναι ότι χειρότερο θα μπορούσε να μας συμβεί αυτή τη στιγμή. Κι όμως δεν μέτρησε ούτε αυτό. Ελπίζω ότι υπάρχει ακόμα χρόνος για να επικρατήσει η λογική και το συμφέρον της χώρας. Ο Αντώνης Σαμαράς οφείλει να καταλάβει την τεράστια ευθύνη που έχει αναλάβει και να φερθεί όχι σαν κομματάρχης μιας παρωχημένης μάλιστα δεξιάς αλλά σαν πρωθυπουργός μιας κυβέρνησης εθνικής ευθύνης.
- Μια ακόμη κυβερνητική κρίση με αφορμή το θέμα της ΕΡΤ. Ίσως η μεγαλύτερη από τον σχηματισμό της κυβέρνησης. Μοιάζει απίθανο με αυτά τα δεδομένα η κυβέρνηση Σαμαρά Βενιζέλου-Κουβέλη να εξαντλήσει την τετραετία.
Σαφέστατα είναι η μεγαλύτερη. Φοβάμαι ότι αν δεν επανασχεδιαστεί η συγκυβέρνηση, δεν ρυθμιστούν τα θέματα της συνεργασίας, η επόμενη κρίση είναι βέβαιη. Από την άλλη μεριά όσο δεν υπάρχει εναλλακτική κυβερνητική πρόταση, η συνεργασία αυτή είναι αναγκαία.
- Προσωπικά πιστεύετε ότι οι πολιτικές λιτότητας θα μας βγάλουν κάπου;
Είναι αδιέξοδες και ταυτόχρονα αναγκαίες. Δεν έχω τη λύση. Η χώρα μας είναι καταχρεωμένη και είναι υποχρεωμένη να διαπραγματευθεί με τους δανειστές της. Δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς αυτούς. Η συνταγή της λιτότητας είναι μια συνταγή που επιβάλλεται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα παρόλα τα λάθη που και το ΔΝΤ παραδέχεται. Νομίζω ότι η διέξοδος είναι όχι μόνο εθνική αλλά ευρωπαϊκή και γι΄αυτό αγωνίζεται η Δημοκρατική Αριστερά. Για τη δημιουργία εκείνων των συσχετισμών που θα κρατήσουν ζωντανή την ιδέα μιας Ευρώπης που βλέπει τους ανθρώπους πάνω από τα νούμερα.
- Έχετε δεχτεί από κριτική μέχρι απίστευτες ύβρεις επειδή τολμάτε να λέτε ιστορικά αποδεκτές και τεκμηριωμένες αλήθειες. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Πολλοί είναι οι λόγοι. Θα έλεγα ότι ένας βασικός λόγος είναι η απουσία κουλτούρας διαλόγου και σεβασμού της αντίθετης άποψης. Ένας δεύτερος είναι ότι οι μύθοι είναι πιο βολικοί από την αλήθεια. Και οι Έλληνες πολίτες έχουν εθιστεί στα βολικά πράγματα και δεν θέλουν να έρθουν αντιμέτωποι με αμφιβολίες ή με αλήθειες. Υπάρχουν και άλλοι λόγοι, πολλοί που έχουν να κάνουν με ένα συνειδητό ή ασυνείδητο εθνικισμό που υπάρχει στη χώρα. Κατά την άποψή μου, αυτός ο εθνικισμός ευθύνεται για πολλά κακά, ανάμεσά τους και για την άνοδο της Χρυσής Αυγής. Και εκτός από τον εθνικισμό υπάρχει και περίσσιος σεξισμός. Οι γυναίκες δυστυχώς είναι πάντοτε πιο εύκολα θύματα στοχοποίησης και ανθρωποφαγίας. Είναι κι αυτό ένα δείγμα της χαμηλής ποιότητας του πολιτικού πολιτισμού.
- Θα μπορέσουμε ποτέ οι Έλληνες να δούμε με επιστημονική και ψύχραιμη ματιά την εθνική ιστορία μας;
Το ελπίζω. Ανάμεσα σ’ αυτό το στόχο και στο σήμερα υπάρχει πολύς δρόμος. Ας ευχηθούμε καταρχήν ότι θ’ αποδεχθούμε ότι η ιστορία είναι μια επιστήμη που θέτει συνεχώς ερωτήματα στο παρελθόν, που δεν το αφήνει ήσυχο, που το προβληματίζει γι’ αυτό και το κρατάει ζωντανό στο παρόν. Να γιατί είναι μια γοητευτική επιστήμη. Γιατί δεν ησυχάζει. Ας ευχηθούμε επίσης ότι θα της αναγνωρίσουμε το δικαίωμα να διεκδικεί την ελευθερία της από την πολιτική, τα κόμματα ακόμα και τη συλλογική μνήμη που ενδέχεται να την παραμορφώνει. Δεν είναι εξάλλου μόνο οι Έλληνες που δεν διαθέτουν ψύχραιμη ματιά για την εθνική τους ιστορία. Οι Αυστραλοί για παράδειγμα που δεν μπορούν να συγκριθούν με τους Έλληνες και έχουν υψηλό επίπεδο ιστορικής εκπαίδευσης, πριν από λίγα χρόνια έζησαν ένα πόλεμο ιστορίας όταν μια ομάδα επιστημόνων που έγραφε το πρόγραμμα ιστορίας για τα σχολεία έθεσε το δάκτυλο επί τον τύπο των ήλων αναφορικά με το εθνικό παρελθόν της Αυστραλίας. Ήταν για παράδειγμα εποικισμός ή επιδρομή και κατάκτηση της Αυστραλίας από τους Λευκούς. Υπάρχει ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο που αφηγείται αυτήν την ιστορία του καθηγητή Stuart Macintyre με τίτλο History Wars. Είναι καλό πάντα να μπορούμε να βλέπουμε πέρα από την εθνική μας περίπτωση για να μπορούμε να την εξηγούμε καλύτερα. Μαζί με συναδέλφους μου ιστορικούς ετοιμάζουμε ένα βιβλίο που θα αναφέρεται στις διαμάχες ιστορίας σε όλο τον κόσμο. Ξαφνιάζεται κανείς με το πόσο παγκόσμιο είναι αυτό το φαινόμενο.
- Μπορούν οι ομογενείς να βοηθήσουν με κάποιο τρόπο την πατρίδα στα δύσκολα που περνά; Ποια η γνώμη σας;
Η γνώμη μου είναι ότι οι ομογενείς είναι πολύ δυναμικό στοιχείο του ελληνισμού και ότι μπορούν να γίνουν οι πρεσβευτές μας στο εξωτερικό, για τον τουρισμό μας, τις αναγκαίες επενδύσεις που χρειάζεται η χώρα, για πολλά πράγματα. Θα φέρω ένα παράδειγμα από το δικό μου το χώρο, τα πανεπιστήμια. Ξέρετε ότι περνούν δύσκολες ημέρες λόγω της δραστικής μείωσης της κρατικής χρηματοδότησης. Στην πραγματικότητα δεν μπορούν να προσλάβουν νέους επιστήμονες και ξέρετε ότι ένα πανεπιστήμιο που δεν ανανεώνει το επιστημονικό του δυναμικό είναι καταδικασμένο. Πολλοί από τους νέους επιστήμονες αναγκάζονται να μεταναστεύσουν. Αυτό το brain drain υπονομεύει περαιτέρω τη διέξοδο από την κρίση και την ανάπτυξη της χώρας. Θα μπορούσαν λοιπόν ομάδες ομογενών να αναλάβουν να χρηματοδοτήσουν μια πανεπιστημιακή σχολή ή ένα τμήμα, μια βιβλιοθήκη, κάποιες θέσεις εργασίας, κάποιες υποτροφίες, κλπ.
- Οι περισσότεροι Έλληνες της Αυστραλίας έχουν αρκετά χρήματα και είναι πρόθυμοι να τα επενδύσουν στην Ελλάδα. Γιατί δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα μια προσπάθεια προσέγγισής τους;
Στην Ελλάδα πάσχουμε σοβαρά από σχεδιασμό και στοχευμένες δράσεις. Έχουμε επίσης ένα επιχειρηματικό περιβάλλον προβληματικό που αποθαρρύνει τις επενδύσεις. Ας ξεκινήσουμε απ’αυτό. Να μειώσουμε τη γραφειοκρατία και σταδιακά να δημιουργήσουμε ένα ευνοϊκό κλίμα για τους επενδυτές. Σε ότι αφορά τους Έλληνες της Αυστραλίας θα πρέπει να υπάρξει μια συνεργασία ανάμεσα στο ελληνικό κράτος και στις εδώ κοινότητες έτσι ώστε να διευκολυνθεί η επενδυτική τους δραστηριότητα. Και να σας πω και κάτι άλλο. Δεν πρέπει να τα περιμένουμε όλα από το κράτος. Ας αναλάβουμε κι εμείς πρωτοβουλίες.
- Ακούμε καθημερινά την κυβέρνηση να μιλά για προσέλκυση τουριστών στην Ελλάδα. Οι Έλληνες του εξωτερικού είναι περίπου 7 εκατομμύρια. Γιατί η πατρίδα δεν τους έχει απευθύνει μια επίσημη πρόσκληση;
Οι Έλληνες του εξωτερικού δεν χρειάζονται κατά τη γνώμη μου ειδική πρόσκληση. Γνωρίζουν καλά ότι η πατρίδα τους έχει πολύ σοβαρά προβλήματα και ότι περιμένει από τον τουρισμό ανάσες. Να προτιμήσουν λοιπόν για άλλη μια φορά την Ελλάδα για τις διακοπές τους. Έχουμε έναν υπέροχο τόπο που είναι από μόνος του πρόκληση για να τον επισκεφθείς.
-Ποια η γνώμη σας για την ψήφο των ομογενών;
Αναφανδόν καταφατική. Και φυσικά από τον τόπο της διαμονής τους. Όπως ορίζεται από την Ευρωπαϊκή Συνθήκη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
- Το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι απόδημοι είναι η γραφειοκρατία που συναντούν σε κάθε τους κίνηση ή συναλλαγή με το ελληνικό κράτος. Υπάρχουν προτάσεις ώστε να διευκολυνθεί η ζωή των ομογενών;
Νομίζω ότι το ζήτημα αφορά τους πάντες και ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπιστεί. Δεν μπορείς να αποφύγεις τη γραφειοκρατία για μια κατηγορία πληθυσμού και να την κρατήσεις σε ισχύ για κάποια άλλη. Η γραφειοκρατία είναι μια πληγή της ελληνικής πολιτείας και μαζί με άλλες πληγές πρέπει να θεραπευθεί. Ήρθαν έτσι τα πράγματα που δεν πάει άλλο και για τη γραφειοκρατία και για πολλά άλλα. Στην Ελλάδα λέμε να δούμε την κρίση και ως ευκαιρία για να ξανασκεφθούμε τον τρόπο λειτουργίας του κράτους αλλά και τη δική μας συμπεριφορά. Και να κάνουμε αλλαγές. Εσείς έχετε συγκεκριμένες προτάσεις που αφορούν τη δικιά σας επαφή με το ελληνικό κράτος. Αναφέρθηκε σ’ αυτές ο πρόεδρος μας Φώτης Κουβέλης σε συνέντευξη που έδωσε στην εφημερίδα σας πριν από λίγους μήνες.
- Οι περισσότεροι Έλληνες του Εξωτερικού έχουν ένα μεγάλο παράπονο. Θεωρούν ότι οι κυβερνήσεις της Ελλάδας όχι μόνο δεν στηρίζουν τους ομογενείς, αλλά τους βάζουν και εμπόδια. Τι πιστεύετε;
Μοιάζει να μην αντιλαμβάνονται οι ελληνικές κυβερνήσεις το τεράστιο κεφάλαιο που είναι ιστορικά οι Έλληνες του Εξωτερικού. Ελπίζω και εμείς στη ΔΗΜΑΡ θα προσπαθήσουμε γι’ αυτό να οικοδομηθούν νέες σχέσεις ανάμεσα στην ομογένεια και το ελληνικό κράτος.